Osteoimunologija, Oksidativni stres i važnost suplementacije
8 Augusta, 2025
Budući da je nauka koja se bavi koštanom regeneracijom izložena konstantnim izazovima, imperativ je biti u toku sa najnovijim saznanjima i dostignućima iz oblasti koštane regeneracije i augmentacije u širem smislu. Naročito je važno istaknuti da su mehanizmi modelacije i remodelacije kosti pod direktnim monitoringom imunog sistema. Imuni sistem, između ostalog, u organizmu je odgovoran kako za formiranje kosti tako i za regulaciju koštane resorpcije. 2000. godine naučnici Arron Jr i Choi Y. nakon niza istraživanja, naziv osteologija kao naučni entitet mijenjaju u osteoimunologija.
Imuni sistem je involviran u sve faze cijeljenja tkiva. Ćelije imunog sistema igraju važnu ulogu u ranim fazama angiogeneze i cijeljenja rane što za posljedicu ima reakciju imunog sistema u vidu inflamacije. Veza izmedju imunog sistema i koštanog tkiva ogleda se u tome da imuni istem kontroliše stimulaciju osteoblasta u samom procesu formiranja kosti, inhibira funkciju osteoklasta te samim time reguliše koštanu resorpciju. Sama kost utiče na funkciju imunih ćelija te u kontekstu ove veze možemo se referirati na novi naučni entitet – osteimunologija.
Važno je napomenuti da postoje dva vida imunog sistema: urođeni i stečeni. Urođeni je između ostalog odgovoran za remodelaciju tkiva dejstvom neutrofila, monocita, makrofaga te urođenih limfnih ćelija. Stečeni imuni sistem možemo diferencirati na ćelijski posredovani imunitet T limfocitima, humoralni imunitet posredovan B limfocitima i antitijelima. Nakon svake povrede tkiva imuni istem reaguje inflamacijom koju po trajanju možemo podijeliti na kratkoročnu i dugoročnu. Kratkoročna inflamacija ne bi trebala da traje duže od 5 dana te se još naziva i pozitivna inflamacija jer aktivira reparatorne gene, rezultira pojavom anti-oksidanata te čini imuni sistem efikasnijim. Ukoliko inflamacija traje preko 5 i više dana, govorimo o dugročnoj ili hroničnoj inflamaciji u sklopu koje dolazi do efekta inverzije i pojave bolne negativne inflamacije.
Bolna negativna inflamacija rezultira time da imuni sistem postaje neefikasan usljed oksidacijsog stresa na koštano tkivo i prevelike koncetracije oksidanata.
Prevencija je ključna
S ciljem što uspješnije augmentacije i oseointegracije zubnih implantata bitno je procijeniti nivo oksidativnog stresa kod svakog pacijenta ponaosob. Ovdje treba izdvojiti dva markera iz laboratorijskog nalaza krvi: LDL holesterol i vitamin D. Holesterol kao lipoprotein se može ponašati kao antioksidant (HDL) i kao oksidant (LDL).
LDL holesterol uzrokuje oksidaciju osteoblasta. LDL u vrijednostima većim od 1,4 g/l uzrokuje usporavanje oseointegracije dok vrijednosti iznad 1,8 g/l oseointegraciju čine nemogućom. Koncentracija vitamina D u serumu ima direktan utjecaj na funkciju antioksidanata. Normalna koncentracija vitamina u serumu iznosi 30-100 ng/mL. Nedostatak ovog vitamina u konačnici vodi povećanom riziku od neuspješne oseointegracije.
Preporuke
Preporučeni unos Vitamin D kao najjačeg aktivatora NRF2 faktora bi se trebao kretati izmedju 2.000-10.000 UI dnevno ovisno o stepenu insuficijencije.
Vitamin K2 povećava efikasnot vitamina D, štiti ćelije od smrti uzrokovane oksidativnim stresom, prevenira koštanu resorpciju te pozitivno utiče na koštani metabolizam. Preporučana doza unosa je 100 mikrograma dnevno.
Vitamin C predstavlja snažan antioksidant koji potpomaže cijeljenje vezivnog tkiva, smanjuje inflamaciju kod hroničnih inflamantornih oboljenja, povećava koštanu remodelaciju, ubrzava koštano cijeljenje te reducira oksidaciju kosti uzrokovanu LDL holesterolom.
Dnevna preporučena doza je 1g dnevno. Melatonin kao hormon epifize također predstavlja snažan antioksidant. Njegova koncentracija se smanjuje starenjem. Preporučena doza je 2 mg/dnevno.
Cink je nezaobilazna komponenta u sklopu ključnih antioksidantnih enzima. 30% cinka u organizmu je lokalizovano unutar kostiju.
Ukoliko je deficijentan imuni odgovor je suprimiran. Preporučena doza cinka je 25mg dnevno.
Piše: dr spec. Amar Mehmedagić, specijalist oralne hirurgije
Podijeli objavu:
Autor
dr spec. Amar Mehmedagić,
Specijalist oralne hirurgije. Stručno i naučno usavršavanje na Stomatološkom fakultetu Medicinskog univerziteta u Beču i Stomatološkom fakultetu Univerziteta u Sarajevu.
Imate li neko pitanje za nas?
Stojimo vam na raspolaganju za sva pitanja.
- +387 33 879 444
- klinika.apex@gmail.com
